15 فرمانده جوان دفاع مقدس را بشناسید

این روزها عطر و بوی دفاع مقدس فضای کشور را باطراوت و عطرآگین کرده و بهانه‌ای شده تا برای اثبات این واقعیت که جوانان می‌توانند گره‌گشا و راهگشای مشکلات کشور باشند. به سراغ 15 فرماندهی برویم که با سن کمشان توانسته‌اند در میدان‌های نبرد حق علیه باطل بدرخشند و دشمن بعثی را از پای درآورند.

شاید اگر امام راحل در اوایل شروع جنگ تحمیلی به جوانان اعتماد نمی‌کردند، قاعده جنگ به‌کلی تغییر می‌کرد، اما ایشان با شناسایی فرماندهان جوان معتقد به اصول انقلاب و عاشق خدمت به دین و کشور، معادله جنگ را تغییر دادند و این را برای همه مسئولان باتجربه آن زمان و بعد از آن به اثبات رساندند که همیشه در هر شرایطی اعتماد به جوانان نتیجه می‌دهد.

1-سردار سرلشکر احمد کاظمی

سردار سرلشکر پاسدار احمد کاظمی از فرماندهانی است که در سال‌های جوانی به نقش‌آفرینی در جبهه‌های جنگ علیه رژیم بعث عراق پرداخت. او در ابتدای پیروزی انقلاب برای مقابله با دشمنان داخلی انقلاب در اوایل ۱۳۵۹ به کردستان رفت.

او که جزء اولین اعضای سپاه پاسداران بود، به همراه یک گروه ۵۰ نفره در آبادان حضور یافت؛ گروهی که پس از مدتی لشکر زرهی 8 نجف اشرف به فرماندهی احمد کاظمی شد و صدها تانک و نفربر و ماشین‌آلات جنگی از نیروهای عراقی به غنیمت گرفت.

دو سال فرماندهی جبهه فیاضیه آبادان و ۶ سال فرماندهی لشکر ۸ نجف اشرف از سمت‌های او در جنگ تحمیلی و همچنین یک سال فرماندهی لشکر ۱۴ امام حسین علیه‌السلام، هفت سال فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهداء و قرارگاه رمضان و همچنین پنج سال فرماندهی نیروی هوایی سپاه، بخشی از مسئولیت‌های او بوده است.

حاج احمد کاظمی از ناحیه پا، دست و کمر بارها مجروح و انگشت دستش نیز قطع شد. یکی از جوان‌ترین فرماندهان دفاع مقدس سرانجام در ۱۹ دی ۱۳۸۴ در جریان سانحه هوایی سقوط هواپیمای فالکن در نزدیکی ارومیه به هم‌رزمان شهیدش پیوست.

2- سرلشکر سید علیرضا یاسینی

سید علیرضا یاسینی در سال ۱۳۳۰ در شهرستان آبادان دیده به جهان گشود. او در سال ۱۳۴۸ وارد دانشگاه خلبانی نیروی هوایی شد و پس از گذراندن دوره مقدماتی پرواز با هواپیمای اف-۳۳ برای تکمیل دوره تکمیلی به کشور آمریکا رفت.

با شروع جنگ ایران و عراق از جمله خلبانانی بود که در عملیات ۱۴۰ فروندی در حمله به خاک عراق نقش مهمی ایفا کرد و به علت شایستگی‌های نشان‌داده در ۱۰ اسفند ۱۳۷۲ به سمت رئیس ستاد و معاون هماهنگ‌کنندهٔ نیروی هوایی ارتش ایران منصوب شد و تا هنگام شهید شدن، این سمت را بر عهده داشت.

شهید یاسینی در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۷۳ در یک سانحه هوایی به همراه چند نفر از فرماندهان عالی‌رتبه نیروی هوایی به شهادت رسید.

او در زمره فرماندهان جوانی به حساب می‌آید که در سن 33 سالگی یعنی در سال 1363 فرماندهی پایگاه‌های شکاری همدان و چابهار و در سال 1367 فرماندهی پایگاه ششم شکاری بوشهر را برعهده می‌گیرد.

3- سرلشکر یوسف کلاهدوز

سرلشکر پاسدار یوسف کلاهدوز متولد یکم دی ۱۳۲۵ از شهرستان قوچان است.او با چند واسطه با حضرت امام(ره) ارتباط برقرار می‌کرد. طراحی به رگبار بستن ده‌ها نفر از افراد عالی‌رتبه گارد در پادگان لویزان و از کار انداختن تانک‌های رژیم پهلوی در شب 21 بهمن 1357، که قرار بود محل استقرار حضرت امام(ره) و چند نقطه حساس شهر تهران را تصرف کنند، ازجمله کارهای انقلابی این شهید بزرگوار است.

اما از جمله اقدامات شهید کلاهدوز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شرکت در تشکیل کمیته نظامی در مدرسه علوی (اقامتگاه حضرت امام خمینی(ره))، تشکیل سپاه پاسداران به فرمان حضرت امام(ره) و راه‌اندازی واحدهای آموزشی سپاه و توسعه آنهاست.

همچنین او در تدوین اساسنامه سپاه نقش اساسی داشت. آخرین مسئولیت وی، قائم‌مقامی فرماندهی سپاه در بود. شهید کلاهدوز در کنار این وظیفه حساس، در شورای‌عالی دفاع نیز نقش مؤثری را بر عهده داشت.

سرانجام در روز هفتم مهر ماه ۱۳۶۰ یعنی در سن 34 سالگی، هنگامی‌که به همراه گروهی نظامی و غیرنظامی در پرواز هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال 1360 عازم تهران بودند بر اثر سقوط این هواپیما به درجه رفیع شهادت نایل می‌آیند.

4- سردار سرلشکر پاسدار قاسم سلیمانی

سردار سرلشکر پاسدار «قاسم سلیمانی» یکی دیگر از فرماندهان جوان جنگ تحمیلی بوده که در ۲۰ اسفند ۱۳۳۵متولد شد و در عملیات‌های فتح فاو، کربلای ۴ و ۵ و همچنین تک شلمچه حضور داشت.

او که در ابتدای انقلاب برای مبارزه با جدایی‌طلبان به مهاباد رفته بود، پس از بازگشت به ریاست پادگان قدس سپاه در کرمان منصوب شد و با آغاز جنگ به آموزش چندین گردان از سپاهیان کرمان می‌پردازد.

سردار سلیمانی پس از جنگ به مبارزه با اشرار در کرمان پرداخت و از سال ۱۳۷۶ همزمان با اوج‌گیری طالبان در افغانستان به فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد.

5- امیر دریابان علی شمخانی

امیر دریابان «علی شمخانی» دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران، از پایه‌گذاران سپاه پاسداران و فرمانده سپاه در استان خوزستان بود که در آغاز جنگ تحمیلی ۲۵ سال داشت و پس از پایان جنگ با انتقال به ارتش، به فرماندهی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی منصوب شد.

6- سردار محمدباقر قالیباف

سردار «محمدباقر قالیباف» هم در سال ١٣٦١ در حالی که تنها ۲۱ سال سن داشت، به‌عنوان فرمانده تیپ امام رضا(ع) و یک سال بعد در جایگاه فرمانده لشکر ٥ نصر خراسان انتخاب شد.

7- سردار حسین دهقان

سردار حسین دهقان وزیر سابق دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در سال ۱۳۳۵ در شهرضا دیده به جهان گشود. او دارای مدرک دکترای مدیریت از دانشگاه تهران است.

دهقان در مقام فرماندهی سپاه تهران در سال‌های دهه 60 که تحولات بسیار مهمی در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و امنیتی در مرکز کشور در جریان بود، ضمن قرار گرفتن در جایگاه مدیریت شرایط بحرانی ناشی از تحرکات ضدانقلاب، نقش تعیین‌کننده‌ای در ایجاد امنیت پایدار در تهران ایفا کرد؛ او در این مقطع حدود 30 سال سن داشت.

در همین راستا سردار دهقان با فرماندهی سپاه یکم و قرارگاه عملیاتی ثارالله در سال‌های دفاع مقدس، فرماندهی عالی مجموعه یگان‌های رزمی استان تهران را عهده‌دار شد.

پیروزی‌های غرورآفرین لشکرها و تیپ‌های این استان در عملیات‌های متعدد نشان روشنی از شایستگی‌هایش در مقام فرماندهی یگان‌های عملیاتی به حساب می‌آید.

فرماندهی نیروی هوایی سپاه که اولین یگان بهره‌بردار از موشک‌های زمین‌به‌زمین در مجموعه نیروهای مسلح بود ضمن به محک زدن توانمندی ایشان در توسعه و هدایت یک یگان رزمی نوین که تجربه مشابهی در کشور نداشته است، قدرت فرماندهی و مدیریت او را در هدایت عملیاتی یکی از مؤثرترین یگان‌های رزمی نیروهای مسلح به نمایش گذاشت.

سردار دهقان در طول سال‌های پس از پایان دفاع مقدس با پذیرش مسئولیت جانشینی ستاد مشترک سپاه و بنیاد تعاون این نهاد انقلابی در سازماندهی جدید سپاه متناسب با شرایط پس از جنگ و همچنین فعال‌سازی ظرفیت‌های سپاه در حوزه سازندگی و خدمات‌رسانی به کارکنان آن نیز پایه‌گذار فعالیت‌ها و اقدامات نوینی در کشور شد.

8- شهید محمدابراهیم همت

شهید محمدابراهیم همت در سال ۱۳۳۴، در شهر قمشه اصفهان، به دنیا آمد. او پس از ابراز لیاقت در طول مبارزات و فعالیت‌ها، چه قبل و چه پس از انقلاب اسلامی، در تشکیل سپاه پاسداران قمشه نیز نقش چشمگیری داشت و عضویت در شورای فرماندهی سپاه پاسداران و مسئولیت واحد روابط عمومی را برعهده گرفت و فعالیت‌های خود را بُعدی تازه بخشید.

به‌دنبال غائله کردستان، به شهرستان پاوه عزیمت کرد و مسئولیت روابط عمومی سپاه آنجا را برعهده گرفت، اما با شهادت ناصر کاظمی به فرماندهی سپاه پاوه منصوب شد و تا آغاز جنگ تحمیلی در این سمت باقی ماند.

با شروع عملیات رمضان، در تاریخ ۲۳ تیر ماه ۶۱ در منطقه شرق بصره، فرماندهی تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) را در سن 27 سالگی برعهده گرفت و بعدها با ارتقای این یگان به لشکر، تا زمان شهادتش، در سمت فرماندهی آن لشکر انجام وظیفه کرد.

9- شهید مهدی باکری

شهید مهدی باکری متولد ۳۰ فروردین ۱۳۳۳ از شهرستان میاندوآب است که در ۲۵ اسفند ۱۳۶۳ در جزیره مجنون به شهادت می‌رسد.

او از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خلال جنگ ایران و عراق بود و فرماندهی لشکر ۳۱ عاشورا را برعهده داشت.

شهید باکری در عملیات‌های فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان، مسلم بن‌عقیل، والفجر مقدماتی، والفجر ۱، ۲، ۳ و ۴، همچنین عملیات خیبر حضوری فعال داشت و در خلال عملیات بدر در روستای حریبه، بر اثر اصابت تیر مستقیم، به درجه رفیع شهادت نایل می‌آید و پیکرش در اروندرود مفقود می‌شود.

10- شهید محمد جهان‌آرا

شهید محمد جهان‌آرا متولد ۹ شهریور ۱۳۳۳ در خرمشهر است که در ۷ مهر ۱۳۶۰ در تهران به شهادت می‌رسد.

او از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق به شمار می‌آمد و در سال‌های نخست جنگ تحمیلی به‌عنوان فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر فعالیت می‌کرد و در عملیاتی چون نبرد خرمشهر و حصر آبادان، نقشی کلیدی ایفا کرد.

اما در هشتم مهرماه سال ۱۳۶۰ درحالی‌که سرداران و سربازان فاتح ارتش اسلام پس از رزمی بی‌امان با بعثیان متجاوز، با سرافرازی از جبهه نبرد حق علیه باطل باز می‌گشتند، هواپیمایی که این عزیزان را به تهران می‌آورد، در حوالی کهریزک دچار سانحه غم‌انگیزی شد و سقوط کرد.

در این حادثه، علاوه بر شهید شدن تعدادی از رزمندگان اسلام، فرمانده سرافراز و نامور سپاه خرمشهر، محمدعلی جهان‌آرا به همراه چهار سردار بزرگ اسلام سرلشکر فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش، سرتیپ نامجو وزیر دفاع، سرتیپ فکوری جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش و شهید یوسف کلاهدوز قائم مقام فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند.

11- سردار سرلشکر غلامعلی رشید

سردار سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید متولد 1332 در دزفول است که هم‌اکنون به‌عنوان فرمانده قرارگا‌ه مرکزی خاتم‌الانبیاء و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) و دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی فعالیت می‌کند، همچنین معاونت امور دفاعی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی را برعهده دارد.

او دانش‌آموخته کارشناسی و کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی از دانشگاه تهران و دکتری جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس است.

رشید در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شمار می‌آمد و در اغلب عملیات‌های اصلی سپاه پاسداران حضور فعال داشت.

پس از پایان جنگ او به ستاد سپاه پاسداران منتقل شد و از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ معاون عملیات ستاد مشترک سپاه پاسداران بود.

رشید از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸ معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح را برعهده داشت و در فاصله سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۵ برای مدت ۱۷ سال نیز، جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بود. رشید یکی از ۱۴ نظامی کشورمان با درجه سرلشکری است.

12- سردار سرلشکر سیدیحیی صفوی

سردار سرلشکر پاسدار سید یحیی صفوی متولد ۱۳۳۱ در اصفهان است که که هم‌اکنون به‌عنوان دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا در امور نیروهای مسلح و نیز استاد دانشگاه جامع امام حسین(ع) و دانشگاه عالی دفاع ملی است.

او در طول جنگ ایران و عراق از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ جانشینی فرمانده نیروی زمینی سپاه و از ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ فرماندهی نیروی زمینی سپاه را برعهده داشت.

صفوی در فاصله سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ به‌عنوان جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران فعالیت می‌کرد و برای مدت یک دهه از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶ نیز فرمانده کل سپاه پاسداران بود.

او دانش‌آموخته کارشناسی زمین‌شناسی از دانشگاه تبریز، کارشناسی‌ارشد جغرافیای سیاسی از دانشگاه امام حسین(ع) و دکتری جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس است و نیز یکی از ۱۴ فرمانده ارشد نظامی با درجه سرلشکری در نیروهای مسلح کشورمان است.

13- شهید صیاد شیرازی

امیر سپهبد شهید صیاد شیرازی در سال ۱۳۲۳ در شهرستان درگز در استان خراسان دیده به جهان گشود. از مهم‌ترین اقدامات او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، می‌توان به تهیه طرح‌های عملیاتی که منجر به شکستن حصر شهرهای سنندج و پادگان‌های مریوان، بانه و سقز شد، اشاره کرد.

شهر سنندج با تشکیل ستاد عملیات مشترک ارتش و سپاه پاسداران توانست پس از 21 روز مقاومت و دفاع از سوی مدافعان خویش، کاملاً از تصرف و تسلط نیروهای ضد‌انقلاب خارج شود. پس از تحقق و اجرای موفق این طرح‌ها، شهید صیادشیرازی، با 2 درجه ارتقاء، با درجه سرهنگ تمامی به فرماندهی عملیات غرب کشور منصوب شد.

او در آخرین ماه‌های ریاست‌جمهوری بنی‌صدر به‌دلیل برخورداری از روحیه انقلابی و مقابله با خیانت‌های او از سمت مذکور عزل شد و پس از آن تا عزل بنی‌صدر و فرار مفتضحانه او به فرانسه، به دعوت شهید کلاهدوز در ستاد مرکزی سپاه پاسداران به خدمت پرداخت.

سپهبد علی صیاد شیرازی پس از خلع بنی‌صدر، برای پایان دادن به ناهماهنگی ارتش و سپاه در آن دوران، قرارگاه مشترک عملیاتی سپاه و ارتش را راه‌اندازی کرد و به‌عنوان فرمانده ارشد در آن قرارگاه مشغول به فعالیت شد.

او در مهرماه سال ۱۳۶۰ به پیشنهاد رئیس شورای‌عالی دفاع از سوی امام خمینی به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی منصوب شد. در این منصب فرماندهی نیروهای ارتش اسلام در عملیات‏های پیروزمند ثامن‌الائمه، طریق القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس را برعهده داشت.

شهید صیاد شیرازی در ۲۳ تیرماه ۱۳۶۵ در حکمی از سوی حضرت امام خمینی(ره) به عضویت‏ شورای‌عالی دفاع منصوب شد.

سپس در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۶۶ به همراه تعدادی دیگر از فرماندهان ارتش با پیشنهاد رئیس شورای‌عالی دفاع و موافقت امام خمینی(ره) به درجه سرتیپی ارتقای مقام یافت.

آن شهید در مهرماه سال ۱۳۶۸ به درخواست رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح و موافقت مقام معظم ‏رهبری و فرماندهی کل‏ قوا به سمت معاونت ‏بازرسی ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح و سپس در شهریورماه سال ۱۳۷۲ با حکم فرماندهی معظم کل قوا به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد.

شهید سپهبد علی صیادشیرازی روز شنبه ۲۱ فروردین ماه ۱۳۷۸ در حوالی خانه‌اش مورد سوء‌قصد عوامل تروریست قرار گرفت و به شهادت رسید.

14- سردار سرلشکر پاسدار محسن رضایی

سرلشکر محسن رضایی متولد شهریور 1333 در مسجد سلیمان است. وی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۶ فرمانده کل سپاه بوده و نقش مهمی در هدایت نیروهای مسلح کشورمان در دفاع مقدس برعهده داشته است.

رضایی هنوز هم در جلسات و نشست‌های فرماندهان عالی‌رتبه نیروهای مسلح با رهبر معظم انقلاب حضور فعال دارد و عضو ثابت جلسات پیشکسوتان دفاع مقدس و هم‌اکنون دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

15- شهید محمد بروجردی

شهید محمد بروجردی در سال ۱۳۳۳ در روستای «دره گرگ» از توابع شهرستان بروجرد به دنیا آمد. او در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، زمانی‌که عوامل داخلی ابرقدرت‌ها، فتنه و آشوب را در مناطق کردنشین به راه انداختند، با فرمان تاریخی حضرت امام(ره) مبنی بر مقابله و سرکوب ضدانقلاب، عازم پاوه شد.

پس از تصویب طرح تشکیل سازمان پیشمرگان کرد مسلمان، مسئولیت این کار از طرف شهید آیت‌الله بهشتی و مرحوم هاشمی‌رفسنجانی به او سپرده شد.

شهید بروجردی در کردستان تمام حرکات ضدانقلاب را به‌عنوان فرمانده عملیات زیرنظر داشت. در جریان درگیری پاوه، درگیری سنندج و حوادث دردناک شهرهای کردستان همواره یکه‌تاز مقابله با ضدانقلاب بود و شهرها یکی پس از دیگری با دلاوری‌های محمد بروجردی و یارانش آزاد شد.

او که در این مدت با تشکیل یک ستاد عملیاتی در شمال غرب، فرماندهی پاسداران و بسیجیانی را که به کردستان می‌رفتند برعهده گرفته بود، موفق شد تا بیشتر مناطق آلوده را پاکسازی کند.

محمد بروجردی پس از شهادت شهید کاظمی و شهید گنجی‌زاده مستقیماً فرماندهی عملیات بسیار سخت و صعب‌العبور مسیر پیرانشهر و سردشت را برعهده گرفت و شجاعانه در کنار رزمندگان اسلام لرزه بر اندام ضدانقلابیان انداخت.

شهید محمد بروجردی سرانجام اول خرداد 1362 درحالی‌که با عده‌ای دیگر از هم‌رزمانش در مسیر جاده مهاباد، نقده حرکت می‌کردند بر اثر انفجار مین به آرزوی دیرینه‌اش رسید و به فوز عظیم شهادت نایل آمد.

اعتماد به جوانان؛ شاه‌کلید خروج از مشکلات

به گزارش آنا، این 15 فرماندهی که در این گزارش نام برده شد، مصداق بارز اعتماد به جوانان هستند که در دوران دفاع مقدس منشأ پیروزی و موفقیت‌های بسیاری برای رزمندگان ما بودند که بعضی از آنها شهید و برخی هم پس از اتمام جنگ تحمیلی در سنگر دیگری در حال انجام خدمت هستند.

اما آنچه‌ که باید همیشه مدنظر داشت، اعتماد به جوانان در شرایط فعلی کشور، شاه‌کلید خروج از مشکلات است؛ زیرا وقتی یک فرد جوان در نهادی و ارگانی مسئولیتی می‌گیرد، این مسئولیت منجر به تزریق ایده و فکر نو می‌شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، جوان‌گرایی را یک ضرورت توصیف کردند که باید  هرچه سریع‌تر به آن توجه شود تا با استفاده از تجربه‌های مدیران پیش‌کسوت، جوانان انقلابی به سازمان‌ها و نهادها تزریق شوند؛ به عبارت دیگر کادرسازی مدیریتی باید با محوریت جوان‌گرایی صورت گیرد؛ لذا امیدواریم تا با توجه به شرایط و اقتضائات زمانی، مدیرانی که همچنان شیفته منصب و میز و صندلی مدیریتی هستند، کمی دست و دلبازی کنند و جوانان را زیر بال و پر خود قرار دهند تا کم‌کم مدیران پیشین جای خود را به مدیران جوان‌تر و باانگیزه‌تر بدهند.